Het Internationaal Monetair Fond (IMF) schetste vorige week een gitzwart scenario voor de wereldeconomie. Deze zal dit jaar met drie procent dalen. In België en andere ontwikkelde landen zal de krimp hoger uitvallen, 6,9 procent in ons land. De malaise in de industrie zal volgens het IMF ook volgend jaar voorduren.

Flanders Make directeur-Dirk Torfs vindt de voorspellingen van het IMF realistisch, alhoewel het aantal faillissementen misschien zelfs nog onderschat wordt. De gevolgen van de coronacrisis kunnen jaren aanslepen. ‘Een coronatax staat in de sterren geschreven', zegt hij.

Toch is er volgens Torfs geen reden tot wanhopen voor de maakindustrie, die traditioneel als veerkrachtig te boek staat volgens hem. Flanders Make ziet in de huidige economische neergang juist ook mogelijkheden. ‘Never waste a good crisis', om met Winston Churchill te spreken.

De Belgische economie gaat een moeilijk jaar tegemoet?

‘Dat de economie en dus ook de maakindustrie zal krimpen is zeker. De forecast van het IMF is een goede inschatting: één maand verlies is gelijk aan 8,3 procent als de volledige economie zou stoppen. Dus een schatting van -6,9 procent houdt rekening met een gedeeltelijke stopzetting over ongeveer 2,5 maanden. We moeten ook niet vergeten dat als we heropstarten we ook een exportmarkt en klanten hebben die de producten afnemen, zeker als je weet dat Vlaanderen tachtig procent exporteert. Het is bemoedigend dat het IMF voor België een lagere terugval voorziet dan voor de Eurozone en ook onze buurlanden (De Nederlandse economische krimpt wordt bijvoorbeeld op 7,5 procent geschat, red.).'

Er wordt 6,9 procent economische krimp verwacht voor België (Bron: IMF/Flanders Make)

'Een onbekende factor is wel het aantal faillissementen, want zwakke bedrijven zullen deze crisis niet overleven en zelfs de steunmaatregelen van de overheid brengen geen oplossing hiervoor. De impact hiervan op de economie zit mijns inziens nog niet echt in de IMF voorspellingen.'

Het IMF schat dat de economie pas in 2021 weer opkrabbelt. Voor de industriële productie voorziet het ook volgend jaar een krimp. Loopt de maakindustrie achteraan bij economisch herstel?

‘Ik denk niet dat de industrie achterloopt op de andere sectoren, de (maak)industrie genereert welvaart en is de sleutel tot succes van een economie, laat ons niet vergeten dat we dachten dat de diensteneconomie alles zou overnemen, maar dit is geen waarheid geworden. Ook de coronacrisis mag niet leiden tot het in vraag stellen van het belang van de (maak)industrie. Elke sector heeft haar uitdagingen.'

'Voor mij is en blijft de maakindustrie een belangrijke hefboom voor de economische ontwikkeling omdat er vele andere sectoren aan gekoppeld zijn, bijvoorbeeld veel dienstverlenende sectoren zoals transport en logistiek en uitzendarbeid. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de werkgeversorganisaties het belang benadrukken van een heropstart, al is het stapsgewijs met respect voor specifieke regels.'

Anticorona-innovaties houden waarde

‘Deze heropstart zal ook investeringen vragen, want enerzijds moeten we de werkomstandigheden, zoals bijvoorbeeld de layout van de werkplaatsen, aanpassen. Anderzijds zullen we ook nieuwe technologie moeten inzetten om de specifieke regels op te volgen om ervoor te zorgen dat ze nageleefd worden.'

'De maakindustrie is traditioneel veerkrachtig en wendbaar. Ze zal hier ongetwijfeld versterkt uitkomen. Doordat we nieuwe producten en processen moeten bedenken, zullen we oplossingen vinden die op termijn hun waarde bewijzen. We gaan investeringen doen die in een business-as-usual scenario niet zouden gebeuren. Er moet out-of-the-box gedacht worden. En dit is de basis van innovatie. De technologie die we nu uit nood geboren ontwikkelen zal later inzetbaar blijven.'

Dirk Torfs.

Hoe ziet u de heropstart verlopen? Op het dieptepunt van de coronacrisis was de activiteit van de maakindustrie met 85 procent gereduceerd.

‘Ik hoop en geloof dat de maakindustrie gedeeltelijk (30%) zal heropstarten in de loop van april, op basis van de beschikbaarheid en mogelijkheid van adequate oplossingen voor "social distancing" zal dit in de toekomst stijgen. Vooral productieomgevingen hebben nood aan deze oplossingen om goed te kunnen opstarten. Flanders Make ondersteunt bedrijven in het zoeken naar oplossingen via 2D camera's en UWB technologie.'

'Daarnaast blijft het ook belangrijk potentieel besmette personen te identificeren, dit kan via infrarood camera's en het vaststellen van een verhoogde lichaamstemperatuur. We gaan er verder ook vanuit dat het absenteïsme daalt, want het niveau van 11,6 procent nu zorgt voor productie-opstart-hinder. Cruciale personeelsleden kunnen afwezig zijn waardoor afdelingen niet efficiënt kunnen opstarten.'

Bedrijven zijn zeer kwetsbaar voor de activiteiten van hun leveranciers

'Er zal een evaluatie volgen in mei waarbij we verder kunnen opstarten (tot 50-60%) als de marktvraag significant stijgt, om dan gradueel tegen het najaar op 80-90 procent te komen. Dit is mogelijk als er geen nieuwe uitbraak komt. Maar het is toch wel reëel dat er wel een opflakkering komt want een vaccin is pas te verwachten tegen het einde van het jaar. Hopelijk zullen alle landen vlot de leerelementen delen zodat we als wereldbevolking de juiste maatregelen kunnen nemen.'

'De bevraging van Agoria geeft aan dat er in 2020 een omzetdaling in 2020 van dertig procent verwacht wordt. Meer dan ooit is de impact van de "supply chain/bij leveranciers" substantieel. Dit toont aan dat bedrijven zeer kwetsbaar zijn voor de activiteiten van hun leveranciers en dit zal in een ver doorgedreven gedigitaliseerde industrie nog stijgen. Bedrijven worden uiterst afhankelijk van elkaar. Indien het onderhoud van het machinepark door derden gebeurt dan moet het bedrijf procedures voor externen voorbereiden die meer aandacht vragen dan voor internen en verschillende procedures tussen bedrijven kunnen een hinderpaal betekenen. Dus de toegang moet mogelijk zijn, maar hun werkgever moet dit ook toelaten.'

 

Wanneer kruipt onze economie uit het coronadal?

‘Onze economie zal ook wel de volgende jaren de impact van corona meedragen, want iemand moet de schuldenberg afbouwen en dit zal toch ook druk zetten op de koopkracht van iedereen. Het staat is de sterren geschreven dat er een coronatax zal aankomen, hopelijk ben ik verkeerd, maar...'

 

Het staat in de sterren geschreven dat er een coronatax komt.

'Volgende jaar zal er zeker een herstel komen, maar of we een herstel kunnen verwachten dat de terugval compenseert is eerder twijfelachtig. We hebben waarschijnlijk wel twee jaar nodig op hiervan als land volledig te herstellen. Dit heeft mijns inziens te maken met het feit dat het collectief geheugen tot voorzichtigheid gaat leiden in investeringen en aankopen, maar ook met de traagheid van het op gang komen van de complexe wereldeconomie. Ik zie veel protectionisme dat snel opgebouwd wordt maar dan steeds traag afgebouwd wordt.'

'Vele sectoren moeten zich heruitvinden en een circulaire economie en het klimaat of de Europese Green deal zal ook wel middelen vragen die pas renderen op langere termijn. Als iedereen zich bewust is van "never waste a good crisis" dan komt het wel goed ook al zijn het nu uitzonderlijke en vreemde tijden die disruptie vragen en de status-quo in vraag stellen. Ook deze tijd toont aan dat de beste en enige aanpak is: meer en meer samenwerken. Samen sterk: "together everyone achieves more" (team). Als dit het resultaat is van coronacrisis dan zullen we hierop binnen enkele jaren positief terugkijken.'