De MIT Europe Conference vindt elke twee jaar plaats en is een organisatie van Agoria (de federatie van ondernemingen in de technologische industrie) en Sirris, het collectief centrum van de Belgische technologische industrie. Het Massachussets Institute of Technology heeft dan weer tot doel kennis te verspreiden en studenten op te leiden op het vlak van onder meer wetenschap en technologie.

Het was een drukte van jewelste in ‘Square', het Brusselse Meeting Centre. Logisch: de MIT Europe Conference was een belangrijk trefpunt voor CEO's en CTO's van innovatieve bedrijven uit Europa. Ze konden er twee dagen lang bijleren over de laatste innovaties, hun horizon verbreden en internationale contacten leggen.

 

Verstedelijking

Het centrale thema van dit congres was ‘Advanced Manufacturing & New Urbanism - A Blueprint for the Future'. De sprekers op het congres gingen dieper in op de groeiende verstedelijking van Europa. Als de huidige trend zich doorzet, zal tegen 2050 maar liefst 82% van de bevolking in een stedelijk gebied wonen. Dit zorgt voor grote uitdagingen, waar technologie en nieuwe productietechnieken een belangrijke rol in zullen spelen.De eerste dag van de conferentie begon, na een welkomstwoord door afscheidnemend Agoria-CEO Paul Soete en Karl Koster (directeur Corporate Relations bij MIT), en met een toespraak van Herman Van Rompuy, voorzitter van de Europese Raad. De officieuze president van Europa wees op het belang van de ‘Fabriek van de toekomst', iets waar Agoria ook naar streeft. Maar dat volstaat niet. "Ook kennis van de burgers is van groot belang om de steden te verbeteren", voegde Van Rompuy er aan toe. Hij nam van de gelegenheid gebruik om Paul Soete, de afscheidnemende CEO van Agoria, te feliciteren met zijn rijke carrière.

 

Advanced Urbanism

De voormiddagsessies op de MIT Europe Conference draaiden vooral rond ‘Advanced Urbanism', de vraag hoe steden zich in de toekomst kunnen aanpassen aan de veranderende eisen en omstandigheden. Alexander D'Hooghe, directeur van het Architectuurdepartement van het ‘Center for Advanced Urbanism' van MIT opende de debatten. Dit centrum heeft tot doel om de dringende uitdagingen van de groeiende verstedelijking het hoofd te bieden. Thema's als de mobiliteit, de kwaliteit van de publieke ruimte en ecologie nemen immers toe aan belang. D'Hooghe argumenteerde dat de maakindustrie best zijn plaats kan hebben in een stedelijke omgeving. Hiervoor moet de beschikbare ruimte wel optimaal worden gebruikt. Een mooi voorbeeld hiervan zag Alexander D'Hooghe in ‘Abbatoir', het nieuwe project in Anderlecht, waar vijftig voedingswinkels een opslagruimte delen.

 

Advanced Manufacturing

Alexander D'Hooghe vertelde al over de terugkeer van de productie-industrie naar de steden en de namiddagsessie van de MIT Industry Conference stond dan ook volledig in het teken van ‘Advanced Manufacturing', dat niet per definitie in een fabriek op een industrieterrein hoeft te gebeuren. Naar de presentatie van Skylar Tibbits hadden veel mensen uitgekeken. Hij leidt het ‘Self-Assembly Lab' van het architectuurdepartement van MIT en vertelde over 4D-printing. Dit is een techniek waarbij meerdere materialen op elkaar reageren en waarbij de energie en de informatie van de ene overgaat in de andere.

 

"De recente ontwikkelingen in de nanotechnologie, de synthetische biologie en de biomedische industrie hebben bewezen dat programmeerbare materialen en zelfassemblage een oplossing bieden voor steeds grotere capaciteiten", vertelde Tibbits. Die zelfassemblage is een technologie die er voor zorgt dat onderdelen zich met elkaar verbinden en op die manier zelfstandig veranderen van eigenschappen en vorm. Dit heeft een niet te onderschatten impact op het productieproces. De mogelijkheden van programmeerbare materialen zijn eindeloos, aldus de spreker. "Denk maar aan schoenen die zich aanpassen aan de activiteit die je doet, of producten die zichzelf kunnen repareren. Ik word dagelijks verbaasd door de ideeën waar mensen mee op de proppen komen." Skylar Tibbits zag ook mogelijkheden in de orthodontie, het luchtvaartwezen of de bandensector. 4D-printing hoeft zich ook niet te beperken tot kunststof: ook metalen en zelfs DNA kan programmeerbaar zijn. Er is nog veel onderzoek nodig op dit vlak, maar het was duidelijk dat deze lezing een groot succes was onder de aanwezigen. "Ik kijk al uit naar het moment waarop ik een Ikea-kast in elkaar kan steken door met de doos te schudden!", lachte innovatie-expert Yann Cramer op Twitter.

 

Robots als collega

Professor Brian Williams van MIT vertelde aansluitend over zijn onderzoek naar systemen die zelf kunnen ontdekken, opdrachten geven en zaken vaststellen. Kortom: robots, in de volksmond. Williams legde uit hoe deze toestellen kunnen meewerken aan projecten met menselijke arbeiders. Robots kunnen bijvoorbeeld een rol spelen in het meten van de output en ingrijpen waar nodig, wat de kwaliteit en het volume van het eindproduct alleen maar doet toenemen. Vandaag de dag zijn robots goedkoper en gebruiksvriendelijker dan ooit tevoren, zodat ze voor steeds meer bedrijven een optie zijn. Volgens Brian Williams is de vliegtuigsector een voorbeeld van een sector waarin robots mensen helpen in plaats van vervangen. In tegenstelling tot bij de automobielindustrie spreken we hier over een laag volume en is er een handigheid nodig die enkel mensen kunnen bieden. Gebruiksvriendelijke maar weinig nauwkeurige robots als de ‘Baxter' kunnen, bijvoorbeeld, onderdelen aanreiken.

David E. Hardt wees op het grote belang van procescontrole. ‘Advanced Manufacturing' ziet hij als een verzameling van geïntegreerde, sterk gecontroleerde processen. De professor ziet in dit opzicht ook toekomst in ‘the internet of things', waarbij allerlei objecten en voorwerpen een plaats vinden in een internet-achtige structuur. Hierdoor is het makkelijker om het productieproces in de gaten te houden, op elk niveau. "Waarnemen en controleren zijn cruciaal voor een moderne, innovatieve manier van produceren", besloot hij.

 

Complexe 3D-prints

Ook 3D-printing kreeg op de MIT Europe Conference voldoende aandacht. Dankzij deze techniek is het mogelijk om voorwerpen te produceren die op om het even welke andere manier niet mogelijk zou zijn. Wojciech Matusik, de volgende spreker, leidt de Computational Fabrication Group van MIT. Volgens hem is er inderdaad al veel vooruitgang gemaakt op het vlak van de output, maar zijn de software en de andere middelen voor de input nog onvoldoende ontwikkeld. Momenteel is het bijvoorbeeld zo dat 3D-printing slechts een materiaal per onderdeel toelaat, wat een belangrijke hinderpaal vormt bij het ontwerpen van tal van voorwerpen. Matusik stelde enkele systemen voor om nog complexere ontwerpen te maken.

 

Een eerste oplossing is ‘OpenFab', een softwarepakket waarmee ontwerpers 3D-geprinte objecten in verschillende materialen kunnen maken. Dit programma werd geïnspireerd door gelijkaardige render software uit bijvoorbeeld de filmindustrie. Matusik stelde ook ‘Spec2Fab' voor, waarmee functionele vereisten kunnen worden vertaald naar 3D-prints. Door in te voeren aan welke eisen het ontwerp moet voldoen, kiest de software welke materialen het best geschikt zijn.

 

Op de eerste dag van het evenement vond in het Brussels Meeting Centre parallel met de MIT Europe Conference trouwens de jaarlijkse algemene vergadering plaats van Agoria en Sirris. Er werd onder meer afscheid genomen van Paul Soete als CEO van Agoria, diens opvolger Marc Lambotte werd verwelkomd en er vond een debat plaats met enkele Belgische industriëlen (waaronder Ronnie Leten en Eric Van Zele, CEO's van respectievelijk Atlas Copco en Barco) over de toekomst van de industrie in ons land. De dag werd afgesloten met een netwerkevenement.

 

Efficiënt met bronnen omgaan

Op 22 mei vond de derde sessie plaats, die draaide rond geavanceerde cityplanning en energie. Deze sessie bestond uit twee presentaties. Richard Hudson, CEO van Science Business Publishing, beet de spits af met een spreekbeurt over innovatieve steden. Als voorbeeld gaf hij Cambridge, waar 1.500 technologiebedrijven samen niet minder dan 57.000 mensen aan het werk zetten. Volgens Hudson is er een grote inspanning nodig om een ‘innovatieve stad' te maken. "Er is daarom niet per se meer subsidie nodig, maar er moet slim mee worden omgesprongen", argumenteerde Hudson. "Zo is het bijvoorbeeld een slimme beslissing om het pensioenfonds iets minder te reglementeren, om meer risicovolle investeringen toe te laten. Ook de universiteiten zouden een grotere autonomie moeten krijgen om meer te kunnen experimenteren."

 

Dirk Smit, Chief Technology Officer bij Shell, schetste een optimistisch toekomstbeeld. "Tegen 2050 zijn we met negen miljard mensen op aarde", voorspelde hij. "Hoewel er nog veel technologische innovaties nodig zijn om de stap te zetten naar meer betaalbare energie, hebben olie- en gasbedrijven al eerder bewezen dat ze over de expertise beschikken om efficiënt met de natuurlijke energiebronnen om te gaan. Meer nog: om de komende decennia over voldoende water en voedsel te kunnen beschikken, zijn de kennis en de technologie van de aardenergiesector van noodzakelijk."

 

Het evenement eindigde zoals het begonnen was, met een slotwoord van Alexander D'Hooghe van MIT. Hij stipte nog even de rol van de conferentie aan als bruggenbouwer op het vlak van techniek, politiek, ontwerp en business. Terugblikkend op deze boeiende tweedaagse kunnen we hem hier alleen maar in bijtreden.