Dit is het derde hoogste investeringscijfer ooit, en dat in een klimaat van internationale crisis. De buitenlandse bedrijven investeren voornamelijk in innovatieve oplossingen, energietransitie, farma, chemie en cleantech.

Voor minister-president Jan Jambon, die samen met de CEO van FIT afreist naar Davos, zijn de investeringscijfers een erkenning van de sterktes van Vlaanderen: 'Ondanks een moeilijk economisch klimaat in 2023 houden de directe buitenlandse investeringen in Vlaanderen zeer goed stand. We zitten weliswaar ietsje onder het niveau van vorig jaar, maar dat was dan ook een absoluut recordjaar. Vlaanderen blijft duidelijk een aantrekkelijke investeringslocatie voor multinationals, onder meer dankzij onze expertise op vlak van onderzoek en ontwikkeling, onze sterke logistiek en natuurlijk onze uitstekende strategische ligging. Toch moeten we waakzaam blijven. We moeten vandaag binnen Europa te vaak concurreren tegen andere landen om investeringen binnen te halen. Daarom pleit ik in het kader van het EU-voorzitterschap opnieuw voor een gelijk speelveld tussen alle EU-landen op vlak van staatssteunregels.'

De investeringscijfers 2023 voor Vlaanderen in een notendop

Het internationale economisch klimaat is momenteel erg uitdagend. Toch houden de buitenlandse investeringen stand, dankzij de kracht van ons ecosysteem, kwaliteitsvolle arbeidskrachten, innovatieve bedrijven en centrale ligging.

• Investeringsbedrag: Het aangekondigde investeringsbedrag is 4.919,94 miljoen euro. Dit is het derde hoogste investeringscijfer ooit.
• Aantal investeringsprojecten: Ook het aantal investeringen blijft met 265 projecten bij de hoogste drie in de laatste jaren.
• Tewerkstelling: De tewerkstelling uit directe buitenlandse investeringen leverde in 2023 4.596 jobs op, wat over de jaren heen een gemiddeld resultaat is.
• Type bedrijven: Het type investeringen bevindt zich voornamelijk in de farma, chemie, cleantech en productie van glas. Bijvoorbeeld het Duitse Aurubis, een wereldmarktleider in de productie en recyclage van koper, dat twee recente investeringen in Vlaanderen deed. Ook het Amerikaanse Plug Power, dat op de Flanders International Business Awards de prijs voor "Investor of the Year" won, investeert met hun groenewaterstoffabriek in de uitbouw van een basisinfrastructuur voor onze groene energiebevoorrading van morgen. Deze investering past volledig in het kader van een duurzaam Vlaanderen. Een laatste voorbeeld is de recente investering van het Franse Fairbrics dat Vlaanderen meestuwt naar een circulaire koolstofindustrie.

Joy Donné, CEO van Flanders Investment & Trade: 'Vlaanderen blijft een sterk merk voor buitenlandse investeerders. De verwachte terugval door de Amerikaanse IRA en globale economische context vond plaats, maar werd grotendeels opgevangen door heel wat nieuwe investeringen, veel daarvan uit Europa.'

De investeringscijfers 2023 voor Vlaanderen in detail

Er vielen in 2023 138 greenfield projecten, 75 fusies & overnames en 52 expansieprojecten te noteren.

Het totale aandeel van greenfields in 2023 blijft boven de vijftig procent scoren (52,08 %). Eén op twee investeringen gaan voor een volledig nieuwe faciliteit. Het aandeel expansieprojecten blijft hangen rond de twintig procent (19,62 %). Na een opmerkelijke terugval van het aantal Fusie & Overname deals in 2022, stijgt deze categorie nu lichtjes: +2 projecten. Gekeken naar de herkomstlanden van overnemers, zijn dit in de eerste plaats de buurlanden en de VS. Ook de Britse investeerders laten zich wat sterker gelden, na een terugval vorig jaar. Opvallend is de grote bedrijvigheid van de Nederlanders die prominent deze lijst aanvoeren. De VS daarentegen bleken minder actief op overnamepad te zijn. China komt amper in dit fusies & overnames verhaal voor. 

Vlaanderen trekt veel buitenlandse investeringen aan in strategische domeinen, voornamelijk gelinkt aan productie- en O&O-activiteiten. Zo stijgen de O&O-activiteiten bijvoorbeeld van achttien procent naar 25 procent, wat een absolute opsteker is voor de ambities van Vlaanderen als innovatieve regio. Op vlak van productie stuwen verschillende farmaceutische en chemische projecten de investeringen voort. Daarnaast behouden investeringen die inspelen op klimaattechnologie en de energietransitie ook een belangrijk aandeel. 

De tewerkstelling uit directe investeringen normaliseert na twee piekjaren

Na twee opeenvolgende jaren van stijging met een recordjaar in 2022, is er voor het aantal nieuwe jobs bij alle activiteiten in 2023 een daling te merken. Over elk van de drie belangrijkste activiteiten kunnen we iets melden.

De Research & Development categorie kent, na jaren van sterke groei, een ommekeer. Er werden slechts 241 nieuwe jobs aangekondigd in 2023. Er zijn voornamelijk minder aanwervingen bij de research gedreven consultancy en ook het feit dat de voordelen voor softwareontwikkeling onder druk staan, kan een mogelijke verklaring zijn. Ondanks dat het type van investeringen in O&O in aandeel toeneemt (18% naar 25%) daalt het aantal nieuwe jobs, omdat het gaat over een groot aantal maar relatief kleinschalige projecten en omdat ongeveer de helft van de O&O-projecten in 2023 via overname gebeurde. Voor overnames telt Flanders Investment & trade nooit tewerkstellingscijfers omdat dit te grote scheeftrekkingen geeft.

De logistieke activiteiten kennen al enkele jaren een dalende trend: met 1363 nieuwe jobs vallen ze voor het eerst sinds enige tijd terug onder de kaap van 1500.

Bemoedigend is het feit dat de tewerkstellingscijfers voor productieactiviteiten, na een piek in 2022, goed standhouden. Met 2.162 jobs en een aandeel van 47,04 procent blijft de industriële productie duidelijk de grootste ‘job creator'. Deze jobgroei wordt vooral aangestuurd door de sectoren farma, automotive, cleantech en glasproductie. 

Europa is sterkhouder: Nederland voert de ranglijst aan

De comeback van het Amerikaanse continent, die in 2021 werd ingezet en in 2022 leidde tot stevige groei op het vlak van tewerkstelling, is abrupt tot een einde gekomen. Terwijl het aantal projecten terugviel van 70 naar 47 bleek de gecreëerde tewerkstelling in vrije val: van 2870 jobs in 2022 tot 446 jobs in 2023; een terugval tot één zesde van het aantal een jaar voordien. Hierin zijn tekenen te zien van de impact van de Amerikaanse Inflation Reduction Act.

Deze tendens weerspiegelt zich duidelijk wanneer we de percentages van het aandeel van Noord- en Zuid-Amerika bekijken in de totale cijfers: qua aantal investeringen zakken ze onder de drempel van de twintig procent met 17,74 procent (in 2022: 25,18%) en qua tewerkstelling is het aandeel 9,70 procent. In 2022 was dat nog 43,88 procent.

Dit staat in schril contrast met de Europese investeringen die zowel een lichte stijging kennen qua aantal projecten maar vooral op het vlak van tewerkstelling een forse heropleving beleven. Zo blijkt dat de terugval vorig jaar wellicht een tijdelijke inzinking was. 2023 gaat weer in de richting van de aantallen van de jaren voordien.

Europa blijft meer dan ooit de sterkhouder van de buitenlandse investeringen met een aandeel van rond de zeventig procent zowel wat betreft het aantal investeringen (66,79%) als tewerkstelling (72,06%).

De Aziatische investeringen blijven, na een aantal moeilijkere Covid-jaren, op hetzelfde niveau als vorig jaar, maar de tewerkstelling kent toch een achteruitgang: van 1283 naar 838.

Hoewel ook dit jaar de vertrouwde herkomstlanden terug te vinden zijn in de top van de ranking, met name de Verenigde Staten, onze buurlanden, de Aziatische landen China en Japan en Zweden, kenmerkt 2023 zich toch door een aantal opvallende veranderingen in de top vijf.

Eerste plaats
Nederland voert de ranking aan met 45 investeringen. Hiermee klopt het de VS die traditioneel de koploper is. De nummer één positie is enerzijds ingegeven door de zwakkere prestatie van de VS maar anderzijds ook door de verhoogde fusie en overname activiteiten vanuit Nederland (21 transacties).

De Verenigde Staten - historisch ons belangrijkste DBI-herkomstland, vallen terug op een tweede plaats. Het royale steunprogramma van president Biden (Inflation Reduction Act) maakt dat de Amerikanen waarschijnlijk minder interesse hebben in buitenlandse avonturen.
Derde plaats
Frankrijk blijft stevig op een derde plaats en kent een stijging van het aantal projecten: 33 t.o.v. 31 in 2022.
Vierde plaats
De Britse investeringen blijven zich handhaven op een degelijke vierde plaats. Het aantal projecten is gestegen van 22 naar 24 waarmee het VK, na de push de afgelopen jaren via de Brexit, nog steeds een stevige bron is voor investeringen.
Vijfde plaats

Japan blijft de afgelopen jaren gestaag stijgen en komt in 2023 de top vijf binnen. Dit gaat ten koste van Duitsland dat uit de top vijf valt. Met zeventien projecten (vorig jaar 15) voor Japan lijken de moeilijke coronajaren definitief voorbij.

Duitsland, dat steevast een vaste waarde in de top vijf was, blijft met vijftien projecten onder niveau. Wellicht een teken dat de Duitse motor sputtert in een uitdagende Europese context. Verder is Turkije een opmerkelijke nieuwkomer, die voor het eerst de kaap van tien projecten overschrijdt.