De Chinese staalindustrie heeft in de eerste vier maanden van het lopende jaar fors meer staal geproduceerd dan in dezelfde periode van 2022, maar het binnenlandse verbruik bleef vanwege de haperende economie achter bij de verwachtingen. Het gevolg was dat China meer materiaal op de exportmarkt aanbood. Met een toename van veertig procent waren de Chinese staalmakers nadrukkelijk aanwezig en zetten daarmee de internationale exportprijzen onder druk. Ook andere Aziatische producenten roerden zich op de exportmarkt, mede ook omdat China nadrukkelijk minder staal absorbeerde. Maar zoals Noviostaal in het vorige StaalJournaal ook al aangaf kan het in de staalwereld erg snel gaan en na alle prijsdalingen in Azië in de afgelopen tijd is er recentelijk juist een (eenmalige) prijsstijging doorgevoerd en hiermee lijken de prijzen op die markt voor nu te stabiliseren.

Onder druk van de steeds goedkoper wordende importen daalden na een aanvankelijke aarzeling ook de Europese staalprijzen, waardoor de verschillen tussen import- en Europese binnenlandse prijzen steeds kleiner werden. Voor sommige afnemers in de EU kan materiaal kopen in Azië interessant zijn, maar het is tegelijkertijd wel risicovoller. De levertijden, die inmiddels worden geschat op september/oktober zijn toch niet altijd even betrouwbaar en daarnaast is er ook de kans dat een deel van de geïmporteerde hoeveelheden onderhevig aan importheffingen zal zijn, wat uiteindelijk het materiaal duurder zal gaan maken. De eerdergenoemde kleiner geworden verschillen zullen naar alle waarschijnlijkheid er toe gaan leiden dat Europese afnemers weer meer op het eigen continent zullen gaan kopen. Hierdoor zullen Aziatische fabrieken toch weer meer afhankelijk gaan worden van hun eigen binnenlandse afzetmarkt of van die in hun directe omgeving. Het Chinese binnenlandse verbruik zou op relatief korte termijn zomaar eens kunnen aantrekken, bijvoorbeeld vanwege de effecten van de renteverlaging waartoe de centrale bank in China wil overgaan om de economie te stimuleren en daarmee onder andere de onroerend goed markt uit het slop te halen. 

Onzekerheid 

Door alle dalende prijzen afgelopen tijd, zowel wereldwijd als binnen de EU, is er bij afnemers een zekere mate van onzekerheid ontstaan. Veel verbruikers durven geen grote hoeveelheden materiaal te kopen omdat de prijs van vandaag een paar dagen later mogelijk alweer (fors) lager kan zijn. Onder andere het enorme aanbod staal vanuit Azië afgelopen tijd, de tegenvallende economie, de oplopende inflatie en de hoge rentes vergroten deze onzekerheid. De hoge inflatie in combinatie met de oplopende rentes zijn nu niet bepaald stimulerende argumenten voor investeerders en consumenten om grote risico's te nemen.

Beide hebben ertoe geleid dat er grote onzekerheid is ontstaan en daardoor een toch wat kwakkelende economie. In de maand mei 2023 bedroeg de inflatie in Nederland 6,1 procent, wat betekent dat materialen, goederen en diensten weer fors duurder werden vergeleken met dezelfde periode vorig jaar. Dit treft ook de woningbouw die zoals het er nu voorstaat mogelijk niet de ambities van het bouwen van 100.000 woningen in 2023 zal behalen. De stijgende bouwkosten zorgen er onder andere voor dat vermoedelijk maar circa zestig - zeventig procent van dit cijfer bereikt zal worden. Waar de totale bouw in Nederland afgelopen jaren nog een mooie groei noteerde zal het waarschijnlijk dit jaar wellicht zelfs een daling laten zien en ook wordt intussen behoorlijk sceptisch gekeken naar de ontwikkeling van komend jaar. 

Pijngrens bereikt 

Alle eerder genoemde factoren hebben dus geleid tot een dalende trend bij de staalprijzen en dus zijn de Europese staalmakers naarstig op zoek naar opdrachten, maar tegelijkertijd probeerden ze het hogere prijsniveau van het voorjaar overeind te houden in verband met afgesloten contracten en lopende onderhandelingen over kwartaal- of halfjaarcontracten. Maar de hoogovens en de walslijnen moeten immers toch worden gevuld worden want stilstaande productie kost een fabriek vaak meer geld dan tijdelijk lage prijzen aan hun afnemers geven.

Bijvoorbeeld om het uitschakelen van hoogovens te voorkomen werden de fabrieken bereid aanzienlijke prijsdalingen te accepteren, maar ook hierbij geldt dat er een bepaalde ondergrens is en deze lage prijs (lees: pijngrens) lijkt nu zo goed als bereikt. Heel veel verder zakken, om maar ten koste van alles orders te kunnen boeken, is voor diverse producenten dan ook geen optie meer. Waarom zouden fabrieken immers materiaal produceren waar ze niks op verdienen en in veel gevallen zelfs geld op toeleggen?

Op dit moment is er dan ook een punt waarop de fabrieken hun lijn lijken te trekken en in sommige gevallen geen materiaal meer willen produceren. De meeste orders die nu zelfs worden geboekt zijn voor de staalproducenten al dicht of voorbij hun pijngrens en dus niet winstgevend meer. De fabrieken zullen er dan ook alles aan doen om hier op korte termijn verandering in te brengen om zo geen orders meer te hoeven boeken op of onder een bepaalde basisprijs. Het is dan ook zeker niet onwaarschijnlijk dat fabrieken de vakantieperiode aan zullen grijpen om het onderhoud, zoals meestal in de vakantieperiode, aan hun hoogovens resp. walslijnen verder te verlengen of zelfs hoogovens voor langere tijd te sluiten om hiermee een schaarste of ieder geval een betere balans tussen vraag en aanbod te creëren. Als de productiecapaciteiten inderdaad worden verminderd zullen de levertijden langer worden wat de afnemers kan stimuleren om materiaal te gaan kopen omdat er anders gaten zullen ontstaan in hun voorraad. 

Q3 

Levertijden in Q3 (kwartaal 3) van de EU staalmakers zonder vermelding van exacte maand zijn al geen uitzondering meer. Toch zijn er door de geringe aankopen van afgelopen tijd steeds meer afnemers die binnenkort waarschijnlijk op de spotmarkt hun voorraden moeten gaan aanvullen voor juli/augustus, maar dit wellicht toch nog met de nodige voorzichtigheid zullen doen omdat diverse afnemers verwachten dat prijzen nog verder zullen zakken. Zoals het er nu uitziet verwacht Noviostaal op de korte termijn een stabilisatie van de prijzen, maar als de productiecapaciteiten inderdaad worden verminderd en afnemers materiaal gaan kopen voor hun voorraad zou het zo maar eens kunnen zijn dat prijzen juist weer een opwaartse trend zullen laten zien. De grondstofprijzen zijn afgelopen tijd immers ook gestabiliseerd en met voorzichtigheid ziet Noviostaal een lichte stijging ontstaan.

Al met al is de huidige markt, die de afgelopen tijd prijsdalingen heeft gekend, onzeker en onrustig, maar zeker niet minder interessant te noemen. Toch ziet ook Noviostaal aanknopingspunten dat de marktsituatie in de wellicht zeer nabije toekomst zomaar eens naar een verbetering kan omslaan. 

Aanklacht 

Naar aanleiding van een grootschalig onderzoek is een aanklacht is ingediend tegen een Duits staalhandelsbedrijf dat wordt verdacht van het omzeilen van invoerrechten voor kwartoplaten geïmporteerd uit China. De antifraudediensten van de Europese Unie onderzoeken of de importeur de antidumprechten uit China heeft ontdoken door frauduleuze invoeraangiften te verrichten. Het totaalbedrag wat gemoeid is met deze mogelijke grootschalige fraudezaak bedraagt circa 6,5 miljoen euro. Normaliter moeten er over de kwartoplaten in kwestie een importheffing afgedragen worden van maar liefst 73,7 procent, maar door naar verluidt vermoedelijk de HS-code te wijzigen heeft het bedrijf geprobeerd onder deze heffing uit te komen. 

ArcelorMittal 

De productie van de elektrische hoogoven (EAF) in Belval (Luxemburg) zal op termijn worden verbeterd. Diverse technologieën en apparatuur zijn inmiddels ingekocht en daarnaast worden systemen zoals materiaalverwerking en de waterzuiveringsinstallatie verder geüpgraded.

Met de aanpassingen hiervan zal de efficiëntie en beschikbaarheid worden gemaximaliseerd waarmee ook direct aan de milieueisen (CO2-uitstoot) wordt voldaan. De fabriek heeft een totale capaciteit van 1,3 miljoen ton per jaar.

ArcelorMittal Kryvyi Rih (Oekraïne) heeft een aantal staalproductieprocessen op pauze gezet vanwege een mogelijke aanval op de nabij gelegen waterkrachtcentrale. De staalfabrikant haalde zeventig procent water uit het Kakhovka reservoir, maar door een breuk in de dam heeft dit hun productiemogelijkheden beperkt. 

SSAB 

De Zweedse staalproducent blijft zich oriënteren in het uitbreiden van haar klantenbestand met klanten die geïnteresseerd zijn in de staalproductie op basis van waterstof (HYBRIT). Deze zogeheten HYBRIT-technologie zal per 2026 beschikbaar zijn, waarmee staal op waterstofbasis wordt geproduceerd en daarmee de uitstoot fors verminderd. Het plan is om de hoogovens, die nu voornamelijk op kolen draaien, te vervangen en hiermee de emissie aanzienlijk te verminderen aankomende jaren. Het totale project van SSAB zou de gehele CO2-uitstoot in Zweden kunnen verminderen met drie procent. 

Tata Steel (NL) 

Naar verluid zou de Nederlandse staalproducent de in februari afgekondigde force majeur per heden hebben opgezegd. Het bedrijf heeft de problemen die er waren voor de modernisering van haar koudwalserij inmiddels weten te verhelpen. Het bedrijf had 24 februari force majeur afgekondigd voor de hoogoven die normaliter bijna drie miljoen ton staal kan produceren. In de aankomende weken verwacht TATA NL de aanleveringen aan haar klanten weer op een goed en gezond niveau te kunnen krijgen. 

ThyssenKrupp 

De Duitse staalfabriek wil in de nabije toekomst een nieuwe staalfabriek bouwen, die naar alle waarschijnlijk staal gaat produceren op waterstof basis genaamd tkH2Steel. De Duitse regering zou hiervoor 2,5 biljoen euro vrij moeten maken om dit gezamenlijk te kunnen realiseren.

De bouw van deze nieuwe en groene staalfabriek staat gepland voor 2026 en de verwachting is dat ze 2,5 miljoen ton staal per jaar op een groene wijze kunnen produceren.