‘Wij hebben tijdens corona nauwelijks een omzetdaling gehad, misschien enkele procenten omdat een klein gedeelte van het personeel wegens de coronamaatregelen of om familiaal-organisatorische reden korte tijd thuis heeft gezeten.' Aan het woord is Tom Polfliet, operationeel directeur van Metaalwerken De Roos uit Dendermonde. Het is lastig de zaakvoerder te strikken voor een afspraak. ‘Ik heb dringende (prijs-) aanvragen die de deur uit moeten', horen we meermaals over de telefoon.

Als we het bedrijf dan toch bezoeken, heeft het juist een Trumpf TruLaser 7000 buislaser in gebruik genomen en heeft het personeel een opleiding achter de rug om de machine te bedienen. Het is de derde machine in een reeks machines die tijdens corona besteld zijn. ‘We hebben begin 2020 de beslissing genomen in deze machines te investeren en eind juni, na een finaal bezoek aan het democenter van Trumpf in Duitsland, hebben we de bestelling geplaatst', legt Polfliet uit. ‘Door corona was de wachttijd bij machinebouwers niet lang waardoor we onze machines snel ontvingen.'

De Trumpf Vlakbed laser 5040. (Foto:Jerom Rozendaal)

3D-buislaser

De 3D-buislaser is een diepte investering, die volgens Polfliet ook werkzaamheden op de manuele zaagmachines overbodig maakt. Voorheen werd het zaagwerk met een zaagmachine of verouderde CO2-buislaser gedaan en was het resultaat niet voldoende uniform en niet altijd feilloos. Door de 3D-fiberlaser is deze uniformiteit er wel. ‘Bovendien zit er geen koelvloeistof aan de stukken en geen bramen. En ook hebben we de mogelijkheid om stukken in tand-groef of andere tijdbesparende verbindingsmethoden te snijden. De machine geeft ook mogelijkheden om complexere ( extrusie-) profielen te snijden.'

Dit laatste vergemakkelijkt het werk van de lasserij, vervolgt de Oost-Vlaming die uitlegt dat het lasteam over twee locaties op het industrieterrein in Dendermonde verdeeld is. ‘Iets verder in de straat zit onze afdeling waar wij onderdelen in inox lassen voor de farmaceutische en voedingsindustrie.'

Behalve voor intern gebruikt wordt de buislaser ook ingezet voor toelevering. Omdat er relatief weinig 3D-buizenlazers staan bij Belgische metaalbewerkingsbedrijven, krijgt het metaalbedrijf bestellingen vanuit het hele land binnen voor toelevering, van Limburg tot Wallonië. ‘Pure toelevering is onze core business, maar niet meer zo sterk als vroeger. De verhouding ligt nu op zo'n zestig-veertig procent', benadrukt de zaakvoerder.

Meer totaalpakketten

De laatste jaren heeft de pure toeleverantie aan machinebouwers en kleinere constructeurs ook meer plaats gemaakt voor halffabricaten, waarbij Metaalwerken De Roos naast plaatbewerking ook laswerk voor zijn rekening neemt. ‘De toegevoegde waarde houdt niet op bij het lassen', stelt de zaakvoerder. ‘Vaak is het zo dat machinebouwers met een ruwe schets afkomen en dan van ons verwachten dat wij het ontwerp van het plaatwerk finetunen.'

Volgens hem past dit verzoek om co-engineering in een trend van specialisatie die momenteel bezig is. ‘Je ziet dat klanten zich steeds meer bezig gaan houden met hun core business en aanverwant werk uitbesteden. Het gevolg hiervan is natuurlijk dat ons werk juist diversifieert.' Door deze diversificatie maakte het metaalbedrijf een sterke groei door en steeg het personeelsbestand in acht jaar van 20 naar 38 mensen, waarvan er de afgelopen twaalf maanden vier medewerkers, lassers en werkvoorbereiders, bijkwamen.

De vraag naar totaalpakketten verklaart bijvoorbeeld ook de investering in de Haeusler platenwals die eind vorig jaar werd geïnstalleerd. ‘Voordien vormden we zwaardere plaatwerkstukken met moeilijkere contouren op de plooibank, maar dat is enorm arbeidsintensief. Het voordeel van de nieuwe CNC-sturingen is ook dat vooraf gedefinieerde contouren bijna foutloos vanaf de eerste stap kunnen gevormd worden.' Als voorbeeld wijst hij op een stuk dat vooraan de loods ligt, klaar voor transport later deze middag. ‘Dat is gewalst, geplooid, laser gesneden en gelast. Dat soort halffabricaten maken we dus steeds meer.'

Tom Polfliet, operationeel directeur van Metaalwerken De Roos met op de achtergrond een nieuwe Haeusler platenwals. (Foto: Jerom Rozendaal)

Reshoring tijdens corona

De tendens van specialisatie bij bedrijven en meer uitbesteding is volgens hem nog versterkt door corona. ‘Sommige bedrijven hebben een rustigere periode doorgemaakt en hun productieproces onder de loep genomen. Neem bijvoorbeeld een machinebouwer, die naast de hoofdactiviteit ook een team van twee lassers in dienst had. Als er daarvan een met pensioen gaat, wordt de denkoefening gemaakt of het niet beter is het hele team op te doeken. Steeds vaker wordt deze vraag met "ja" beantwoordt en gaat men op zoek naar een partner.'

Ook merkt hij op dat de concurrentiepositie van de Belgische maakindustrie het afgelopen jaar verbeterd is. ‘Door corona viel bijvoorbeeld de productie in Italië in het voorjaar stil, waarop bedrijven hun supply chain bekeken hebben en dichter bij huis zijn gaan sourcen. Wij hebben op deze manier stukken teruggekregen die wij in het verleden al deden, maar verhuisd waren naar Italië, Spanje of Oost-Europa omwille van de kosten.'

Loonkloof wordt kleiner

Ook in de kostenkant is tijdens corona het nodige gebeurd. ‘Transportkosten zijn de afgelopen maanden verveelvoudigd waardoor het kostenvoordeel van productie in goedkopere landen wegvalt', vertelt Polfliet die eveneens voorspelt dat ook de loonkloof met bijvoorbeeld Oost-Europese landen de komende jaren verder zal afnemen waardoor reshoring van productie naar Vlaanderen vermoedelijk zal continueren. ‘Ook die landen kampen reeds met hetzelfde probleem  van vinden van degelijk vakbekwaam personeel.'

Of de Belgische maakindustrie door corona een deel van de productie uit China kan terugwinnen, zoals sommige experts beweren, waagt de metaalbewerker te betwijfelen. ‘Misschien als het gaat om strategische productie, maar eenvoudig seriewerk dat in het Verre Oosten veel goedkoper gemaakt kan worden, zal niet zo snel terugkomen. De Belgische kansen liggen echt bij de complexere stukken, stukgoed en klein seriewerk.'

Overleg naast de Trumpf TruLaser 7000 buislaser. (Foto: Jerom Rozendaal) 

Dakoverkappingen en trappen

De terugkeer van opdracht uit andere Europese landen verklaart ten dele het stabiele boekjaar voor Metaalwerken De Roos. Want uiteraard vielen de opdrachten uit sommige sectoren terug, beaamt Polfliet. ‘Bijvoorbeeld stukken voor typische investeringsgoederen waren vorig jaar een stuk minder omdat veel investeringen on hold gezet werden. Maar we zien ook deze opdrachten weer loskomen. Zo hebben we nu bijvoorbeeld een opdracht die samenhangt met een onderhoud van een fabriek. Deze investering is vorig jaar geparkeerd, maar komt nu toch los, omdat anders de fabriek op een gegeven moment stil kan vallen.'

Tegenover sectoren die een crisisjaar achter de rug hebben, zijn er andere sectoren die juist topmaanden gekend hebben. Polfliet noemt daarbij de kleinere constructeurs die actief zijn op de consumentenmarkt. ‘Mensen zaten vorig jaar massaal thuis en zijn volop aan hun huis gaan klussen. Producenten van terrasoverkappingen en metalen trappen of andere stukken voor de particuliere sector hebben hierdoor een vrij stabiel jaar gedraaid. Ook zij zijn onze klanten', aldus de Oost-Vlaming die vertelt hoe het bedrijf jaren geleden heeft ingezet op een verbreding van haar klantenbestand. ‘En juist deze verbreding heeft er mede voor gezorgd dat we corona goed doorstaan', besluit hij.

Trumpf Vlakbed laser 5040 - 6kW Co2 Brightline kan platen van 4 op 2 meter verwerken. Door de krachtige bron is de machine in staat stukken te snijden uit inox en staal tot dikte tot 30 millimeter en aluminium tot 15 mm. De laatste jaren is er volgens het bedrijf nog steeds een verhoogde vraag naar de totaalpakketten met een mix van zowel dun als dikker (0.5-30 mm) lasersnijwerk in diverse materiaalsoorten. Met een uitgebreide materiaalvoorraad en een 2-ploegen bezetting op de machines kunnen we meestal vrij kort op de bal spelen.