Vooral de uitvoer naar nieuwe groeilanden zorgde ervoor dat de technologische industrie voor het vierde jaar op rij groei realiseerde. Maar die mooie cijfers kunnen echter niet verdoezelen dat onze Vlaamse bedrijven marktaandeel verliezen op hun traditionele exportmarkten en dat de sterkere exportcijfers van vóór de crisis van 2008 niet meer gehaald worden. Ook 2013 wordt een moeilijk jaar. In het eerste kwartaal daalt de export zelfs met 7 procent. Wilson De Pril, directeur-generaal van Agoria Vlaanderen, wijst erop dat de industrie voor een scharniermoment staat: ‘We hebben de keuze om ofwel onze competitiviteit en innovatiekracht te verbeteren en te kiezen voor exportgroei, ofwel niets te doen en zo onze industriële export en dus onze welvaart verder te zien afbrokkelen.'

Enkele cijfers: vorig jaar exporteerde de technologische industrie voor 54,87 miljard euro. Dat is een stuk meer dan tijdens het crisisjaar 2009 (42,9 miljard), maar wel nog altijd een stuk onder het voorlopige recordjaar 2007; toen exporteerden de technologiebedrijven voor 60,1 miljard euro. En zulke records lijken veraf te liggen, want de groeicurve die afgelopen jaar reeds vertraagde, slaat in 2013 in negatieve zin om.

De moeilijke economische toestand in Europa zorgt voor een dalende export naar andere EU-landen. Maar het meest verontrustende is echter het verlies aan marktaandeel van onze bedrijven in de EU. Op tien jaar tijd verloor ons land 20 procent van zijn marktaandeel binnen de EU. Het verlies aan marktaandeel, heeft direct te maken met het verlies aan competitiviteit van ons land. Ons land werd duurder om te produceren en prijst zich steeds meer uit de markt.

Dat kon de voorbije jaren gelukkig worden opgevangen door betere exportprestaties naar nieuwe groeimarkten met innovatieve, hoogtechnologische producten. Meer dan de helft van de exportgroei van de afgelopen 10 jaar is afkomstig van onze export naar de BRIC-landen. Maar die groei is niet oneindig en dat lijkt zich ook te bevestigen in de exportcijfers voor de eerste maanden van 2013. De technologiebedrijven zijn sterk exportgedreven. Gemiddeld exporteren ze meer dan twee derde van hun productie. Het is dan ook geen toeval dat Vlaamse technologiebedrijven, zowel KMO's als grotere bedrijven, ook het aantal buitenlandse filialen opdrijven. Op de wereldkaart tellen we nu 1.150 filialen van Vlaamse moedermaatschappijen. In 2007 waren dat er nog 1.022. Goed nieuws, want deze bedrijven staan door hun internationale investeringen sterker en scheppen ook hier heel wat jobs. De 161 moederbedrijven bieden werk aan 123.100 mensen in de wereld, waarvan meer dan 50.000 jobs zich hier bevinden.

De technologiebedrijven zijn met dertig procent van de export de sterkhouder van de Vlaamse economie, maar die rol staat onder druk. De oproep van Vlaams minister-president Kris Peeters voor een competitiviteitspact komt niets te vroeg. ‘Door de hoge ondernemingskost, hebben onze bedrijven reeds marktaandelen op exportmarkten verloren en in eigen land werden we geconfronteerd met een aantal belangrijke herstructureringen en bedrijfssluitingen. We hopen dan ook dat alle politici beseffen dat dit een scharniermoment is voor onze economie en dat er structurele maatregelen volgen om de ondernemingskosten op zijn minst in lijn te brengen met onze buurlanden, onze voornaamste concurrenten op exportvlak', zegt De Pril. Agoria wijst ten slotte ook op de belangrijke rol van FIT voor de ondersteuning van de export. De Pril: ‘Gezien het feit dat de exportgroei zich steeds meer buiten de EU bevindt, moet het agentschap dynamisch inspelen op de dynamiek in alle werelddelen om onze export te promoten.' Tegelijk is voor Agoria de verdere transformatie van de Vlaamse maakindustrie absoluut noodzakelijk. Willen we scoren op de groeimarkten, zullen onze bedrijven zich moeten omvormen tot flexibele, kennisgedreven en internationaal georiënteerde ondernemingen. In dit opzicht is het geplande Strategisch Onderzoekscentrum Maakindustrie waarover de Vlaamse regering binnenkort een beslissing neemt, een belangrijke troef.