Jos Pinte, algemeen directeur van Sirris, heeft hier alle vertrouwen in. Hij is positief, ondanks alle negatieve mediaberichten van de laatste maanden. Vandaag de dag zijn er nog steeds succesvolle voorbeelden in de Belgische maakindustrie, die ook internationaal aan de top meedraaien.

Vijftig bedrijven

Agoria en Sirris hebben zich een jaar geleden een ambitieus doel gesteld. Binnen vijf jaar moeten vijftig Vlaamse industriële bedrijven volledig de zeven transformaties doormaken die hen toekomstproof maakt. Nog eens vijfhonderd bedrijven moeten in deze periode de eerste stappen in die richting hebben gezet. ‘Samen vormen ze een zesde van de Vlaamse industrie', zegt Jos Pinte, algemeen directeur van Sirris. Daarna moet de transformatie zich als een olievlek verspreiden. Dat is het idee achter het Made Different initiatief dat Agoria en Sirris in het voorjaar van 2012 hebben gelanceerd. Inmiddels is er een soortgelijk initiatief gestart in Wallonië. Achter Made Different gaat een duidelijke visie schuil. Wil je in de toekomst productontwikkeling in België behouden, dan heb je daarvoor productie nodig. Jos Pinte: ‘De aandacht van de Vlaamse en Waalse overheden en alle competentiepolen is te zeer gericht op ontwikkeling. Ook bedrijven zien productie soms als een soort noodzakelijk kwaad. Als je echter de productie kwijt raakt, verlies je uiteindelijk ook de productontwikkeling. Daarom willen wij met Made Different ervoor zorgen dat we duurzaam kunnen blijven produceren in België, ondanks onze hoge loonkost.'

Verkeerde perceptie

Jos Pinte en Peter Perremans, adviseur voor de metaalindustrie bij Agoria, vinden dat Made Different absoluut niet te laat komt. Zeker: er is productie verloren gegaan. Neem maar de negatieve evoluties in de automobielindustrie in België. En mediaberichten van de laatste jaren doen vermoeden dat het alleen maar bergaf gaat met deze sector. Maar als je kijkt naar bedrijven die én ontwikkelen én produceren in België, dan zijn die qua omvang overeind gebleven. En heel wat kmo's spelen in hun nichemarkt een belangrijke rol, ook internationaal. Peter Perremans wijst op Lasea, een machinebouwer uit Wallonië die machines voor het lasermicrobewerken ontwikkelt en bouwt. Of naar Sylvania in Tienen, producent van verlichting die de productie van LED's uit China heeft teruggehaald naar Tienen door het product te redesignen zodat je het in België kunt produceren, ondanks hogere loonkosten dan in China. ‘Het is een perceptie dat de industrie hier minder is geworden. Alleen, al die kmo's die succesvol zijn, vallen minder op', vult Jos Pinte aan. Nog een voorbeeld: de Belgische mechatronica-industrie heeft de export de voorbije jaren sterker doen groeien dan de Duitse sector.

Bewustzijn groeit

Er is dus alle reden om fier te zijn op de Belgische maakindustrie. Maar, waarschuwen Pinte en Perremans: om te overleven, zijn de zeven transformaties (zie kader) noodzakelijk. Het afgelopen jaar is hierover samen met vertegenwoordigers uit die industrie veelvuldig gebrainstormd. Gezamenlijk zijn de noden om deze transformatie te kunnen maken, in kaart gebracht. Peter Perremans merkt dat bedrijven hierdoor in ieder geval gesensibiliseerd zijn. ‘Het bewustzijn groeit. We worden spontaan gesolliciteerd door bedrijven die willen evolueren.' Made Different richt zich specifiek op de maakindustrie. Andere sectoren, zoals de textiel en de voedingsmiddelenindustrie, volgen het initiatief inmiddels.

Werkvloer betrekken

Wat zal de moeilijkste transformatie zijn? Peter Perremans noemt spontaan human centered production. Medewerkers gaan in de toekomst nog meer dan nu het verschil maken. Machines zijn overal in de wereld te koop. IT-systemen voor digitale fabrieken eveneens. Maar mensen zijn niet overal hetzelfde. Dus moeten de bedrijven de talenten van hun medewerkers beter benutten, kennis van operatoren verhogen, ze meer betrekken bij de planning en uitvoering van het werk. ‘Dat vergt een cultuurverandering in de bedrijven', zegt Peter Perremans. En die moet gedragen worden door zowel het management als de werkvloer. Dat draagvlak is er nog niet, denkt de Agoria-adviseur. De werkgroep human centered production is de enige geweest waaraan vooral HR-verantwoordelijken hebben deelgenomen. Amper mensen uit de productie. ‘We zullen mensen uit de productie dus moeten overtuigen dat ze met zelfsturende teams hogere productiviteit en kwaliteit kunnen halen.' Een ander punt dat de kmo's zeker moeten oppakken, is samenwerking. De grotere bedrijven doen dat wel. Maar ook de kmo's moeten zich sneller samenzetten, elkaar aanvullen en gezamenlijk kansen pakken. Jos Pinte: ‘Daar zijn we als Vlamingen slecht in. Die mentaliteit hebben we niet.'

Actieplan komend voorjaar

Momenteel verwerken Agoria en Sirris alle ideeën en suggesties uit de werkgroepen tot een concreet actieplan. Dat zal ook voor Wallonië gebeuren. Deze actieplannen zullen vooral concreet zijn, kijkt Jos Pinte alvast vooruit. Natuurlijk zal er een visie aan ten grondslag liggen, maar bedrijven hebben nood aan ankerpunten, concrete acties die ze houvast geeft. Dit voorjaar worden de plannen aangeboden aan de regeringen. Men rekent op financiële middelen om de transformatie van de Belgische industrie te kunnen verwezenlijken. Er zal namelijk fors geïnvesteerd moeten gaan worden. Honderden miljoenen euro's, schat Jos Pinte. Investeringen die lonen, is zijn overtuiging. Daarvoor hoef je maar even rond te kijken naar de cijfers van sommige maakbedrijven. ‘Je ziet dat bedrijven, zoals Capaul in Eupen, jaar in jaar uit blijven investeren. Daardoor lukt het ze hogere marges te bedingen. Bedrijven die afgehaakt hebben met investeren, hebben het momenteel moeilijk.' Daarmee is in feite gezegd dat je moet blijven investeren in nieuwe technologie en doorontwikkeling om in de race te blijven.

Voldoende middelen

Hoewel een bedrag van honderden miljoenen euro's groots klinkt, hoeft het volgens Perremans en Pinte niet allemaal nieuw geld te zijn. Er zijn genoeg potjes in België. Wellicht moeten straks daar de prioriteiten verlegd worden. En ook in een fonds als TINA zitten middelen die voor deze transformatie aangewend kunnen worden. Met name het risicodragend karakter van deze leningen past heel goed in dit plan, want bij het verwezenlijken van de transformaties, gaat het mede om risicodragende investeringen. Daarnaast zullen de bedrijven zelf ook moeten investeren. Zeker als het om nieuwe technologie, productieprocessen en digitalisering gaat, mogen bedrijven niet verwachten dat de rekening eenzijdig bij de overheden komt te liggen. ‘Daarom moeten we met steun van de overheid zorgen dat bedrijven weer gemakkelijker aan kapitaal geraken', oppert Jos Pinte. Het onlangs geopperde idee om de Wet Cooreman-De Clercq van stal te halen, verdient in zijn ogen zeker een nadere studie.

Niet meer stoppen

Agoria en Sirris gaan niet wachten op de beslissingen in de Wetstraat. Made Different heeft een trein in gang gezet die niet meer stopt. ‘We gaan door met de transformaties. Bedrijven gaan door met de transformatie die ze hebben ingezet. Ook veel kmo's zijn hiermee bezig, niet alleen met de zeven transformaties, ook met ontwikkelen van nieuwe businessmodellen. Alleen, de intensiteit van de verandering zal afhankelijk zijn van de inbreng van middelen door de overheid', besluit Jos Pinte.