‘We willen de nieuwe mogelijkheden tonen', zegt Bart Grimonprez van Hogeschool West-Vlaanderen (Howest) over de Additive & New Manufacturing Technologies Zone op MTMS in Brussel. Grimonprez heeft de beursorganisatie ondersteund bij de inrichting van deze zone en tekent mee voor het inhoudelijke congres dat op de eerste beursdag (20 maart) plaatsvindt. ‘De bezoeker kan in deze zone en op het congres inspiratie opdoen. Kijken wat er geboden wordt en de afweging maken waarin te investeren.' Want de mogelijkheden om producten anders te maken dan tot nog toe, nemen hand over hand toe. Precies op deze transitie richt de nieuwe vakbeurs voor de Belgische maakindustrie zich, legt ook beursorganisator Karl D'haveloose van Invent Media uit.

Nieuwe materialen

Terecht kiest de organisatie voor de naam Additive & New Manufacturing Technologies Zone, want het gaat om veel meer dan alleen 3D-printen. In de toekomst zullen andere materialen gebruikt gaan worden. Bijvoorbeeld composieten. De auto-industrie investeert hier fors in, omdat composieten veel lichter zijn dan bijvoorbeeld aluminium, maar toch dezelfde sterkte kunnen hebben. En gewichtsbesparing is niet alleen in deze sector cruciaal, ook in de machinebouw bijvoorbeeld. Tijdens de conferentie op de eerste beursdag geven de Franse autoconstructeur MPSA en toeleverancier Faurecia een toelichting op hoe beide bedrijven composieten nu al toepassen in een Peugeot. Hierbij gaat het over een nieuw type vlasvezelversterkte kunststof. Bijzonder aan het weefsel is dat dit met vlas wordt versterkt, een natuurproduct dat elk seizoen opnieuw groeit en dus hernieuwbaar is. ‘Hernieuwbaar is eveneens een argument dat in de toekomst meer gaat spelen in de materiaalkeuze', aldus Grimonprez.

Grensoverstijgend

Een ander thema uit deze zone is plaatbewerken zonder kostbare gereedschappen. Ocas in Gent en het team van professor Joost Duflou van de KU Leuven houden zich hier al jaren mee bezig. Incrementeel omvormen eigent zich met name voor de productie van enkelstuks en kleine series. Die zijn steeds meer gevraagd. Professor Duflou bestempelt het omvormen zonder speciale gereedschappen als ‘de ultieme droom als het om flexibiliteit in plaatbewerking gaat'. ‘Rapid prototyping wordt stilaan rapid manufacturing, ook in plaatbewerking', constateert hij. De eerste stap is gezet. Met een robot (of een andere CNC-bestuurde machine) met een universeel gereedschap lukt het om een plaat 3D te vormen. De nauwkeurigheid schommelt zo rond de 0,5 mm. Dat is nog net te onnauwkeurig voor een echte doorbraak, maar de nauwkeurigheid verbetert voortdurend en Ocas laat tijdens MTMS zien wat je er nu al mee kunt. Incrementeel omvormen ontwikkelt zich tot een alternatief voor het dieptrekken. In een ander Vlaams project (Meplamat) is deze techniek weer gebruikt om matrijzen voor het lagedrukvormen van kunststoffen en composieten te maken. Ook dat is gelukt. Dit illustreert hoezeer nieuwe technieken uit de plaatbewerking effect kunnen hebben op zowel de verspaning (geen matrijzen meer frezen) als de kunststofverwerking (met een incrementeel gevormde matrijs kun je ook efficiënt kleine aantallen kunststof producten maken).

Uiteraard komt additive manufacturing (3D-printen) aan bod op MTMS. Behalve dat Sirris tijdens het congres de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van keramiek printen toelicht, tonen exposanten wat je vandaag de dag al kunt doen. Landré Machines toont bijvoorbeeld de mogelijkheden die de machines van Concept Laser bieden. Hiermee worden metalen componenten direct vanuit een CAD-file geprint.

Eind verleden jaar heeft het Duitse bedrijf een heel nieuwe machine hiervoor getoond, waarmee je niet alleen grote werkstukken kunt opbouwen, maar ook veel sneller door het gebruik van een 1 kW fiberlaser.

Steeds bekender

Frank de Beijer, directeur van Landré Machines, merkt dat 3D-printen van metaal meer en meer bekend raakt. ‘Er zijn veel testen bij potentiële klanten aan de gang. Zowel OEM'ers alsook de toeleveranciers in de Benelux zijn bezig met de technologie. We zijn nu zover dat de machines goed zijn voor productietoepassingen, nog niet de kritische delen, maar andere stukken wel.' Concept Laser werkt onder andere samen met de NASA aan certificering van de technologie en materialen voor ruimtevaarttoepassingen.

MTMS biedt nog meer. Zowel in hal 7 als hal 11 vindt de bezoeker machinezones. Exposanten die hier staan tonen hun machines live. Daaronder zijn bedrijven als VAC Machines (Trumpf), Mazak, LVD en Wouters Cutting & Welding. Ook in de plaatbewerking ontstaan nieuwe productiemogelijkheden. Zo heeft Wouters Cutting & Welding samen met MicroStep een machine voor het 3D-plasmasnijden van producten tot 2500 mm. In de plaatbewerking valt verder de opmars van de fiberlaser op. Trumpf, LVD en Mazak hebben fiberlasers in hun productgamma. VAC Machines toont de nieuwe Trumpf TruLaser 3030 fiberlasersnijmachine. Bij het snijden van dunne plaat levert deze laserbron voordelen op ten opzichte van de CO2-laser, onder andere een hogere snijsnelheid (tot 30 procent hogere productiviteit) en een lager energieverbruik. Mazak gebruikt in deze machine een laserbron die continu 2 kW vermogen levert. Luc Creemers, salesmanager laserproducten bij Mazak: ‘Met name de lagere gebruikskosten maakt de fiberlaser interessant voor plaatwerkers in het dunnere plaatwerk. Energiekosten zijn lager en je hebt geen problemen meer met het lasergas. Daarnaast heb je lagere onderhoudskosten, omdat bijvoorbeeld spiegels ontbreken en de laserbron inmiddels dertigduizend uren meegaat.'

Verspaning

Nieuwe materialen stellen hogere eisen aan de verspanende machines en gereedschappen. Ook deze bewerking komt op MTMS ruimschoots aan bod, met exposanten als AgieCharmilles, Buhlmann, Schunk, Produsoft en Kasto, de Duitse zaagmachinefabrikant die door Van Hoorn Machining wordt vertegenwoordigd in de Benelux. Eyecatcher bij deze laatste exposant is de Kastoverto A2, die in Brussel in een heel nieuwe uitvoering wordt getoond. De bandzaagmachine (90 graden zaagbereik in 260 mm rond) is nu volledig ingekapseld. De nieuwe Kasto radial A10 speelt duidelijk in op de trend van manarm bewerken. Deze volhydraulische cirkelzaagmachine heeft twee hydraulische spanklemmen om braamvorming tot een minimum te beperken en heeft standaard de Basic Control-besturing. Hiermee kun je tot 98 opdrachten (lengte-stuks combinaties) voorprogrammeren.

Automatisering komt op de MTMS eveneens aan bod bij exposanten als Fanuc en Cellro. Fanuc toont automatiseringstoepassingen op het vlak van lassen en snijden en het beladen van een CNC-machine. Dit laatste gebeurt samen met RoboJob, dat de nieuwe Mill Assist toont. Deze robotlader belaadt in Brussel een Fanuc RoboDrill boor-tapcentrum. Manarm en deels zelfs manloos bewerken is immers ook één van de transformaties die de maakindustrie momenteel meemaakt. Helmut De Roovere van RoboJob denkt dat drie trends (1. zeer kleine marges, 2. toenemend gebrek aan vakmensen en 3. een supply chain die zeer lean is) verspanende bedrijven dwingen te investeren in robotisering. ‘Laat je de robot ook nog 's nachts en in het weekend werken, dan kun je tot wel 120.000 euro extra marge komen per machine. Dan ben je back in business.'