De verhoogde klimaatdoelstelling heeft ervoor gezorgd dat de bouw in sneltempo aan het veranderen is. Technologie is hierin niet alleen bepalend voor de CO2-uitstootvermindering, maar ook om dit te realiseren tegen een aanvaardbare kostprijs en een groter comfort. Geen onbelangrijke factor wanneer zo'n 5 miljoen Belgische gebouwen in minder dan 30 jaar klimaatneutraal gemaakt moeten worden. België lijkt hier zich al goed van bewust met zijn keuze voor renovatieverplichtingen. Europa lijkt nu hetzelfde pad te volgen, zo blijkt uit zijn nieuwe voorstel voor de Richtlijn Energieprestatie van Gebouwen (EPBD). Met een Europese norm voor een klimaatneutraal gebouw en een verstrengingspad om hiertoe te komen, zullen lidstaten wat vrijheid moeten opgeven. Tegelijkertijd schept dit meer zekerheid rond wat er moet gebeuren, wat uiteindelijk kostenverlagend zal kunnen uitpakken voor ons allemaal.

Wie betaalt, mag ook bepalen 

Dé klimaatneutrale oplossing is niet voor ieder gebouw hetzelfde; het vraagt een juiste match tussen verschillende oplossingen op het gebied van verwarming, koeling, ventilatie, zonwering, automatisering, verlichting, isolering en hernieuwbare energie. De ideale combinatie is zeer afhankelijk van het budget dat de eigenaar kan én wil spenderen. Een budget dat niet alleen bepaald wordt door de kostprijs van een materiaal of technologie zelf, maar ook door de installatiekost en de uiteindelijke energiefactuur. Kosten die het risico lopen om te sterk te stijgen wanneer er in korte tijd (te)veel vraag wordt gecreëerd. Kortom, een complexe puzzel die moeilijk in één maatregelenlijst te vatten is en een zeker behoud van flexibiliteit in aanpak en timing vraagt. De Europese Commissie lijkt dit met haar inzet op een verplicht minimaal te behalen energielabel voor zowel residentiële als niet-residentiële gebouwen goed te beseffen.

Betaalbaarheid

Door een energielabel als minimum kwaliteitsvereisten op te leggen, wordt de eigenaar de noodzakelijke ruimte gelaten om zelf te bepalen welke combinatie van maatregelen de meest geschikte en betaalbare oplossing is. Uiteraard is het succes van een dergelijke aanpak afhankelijk van de wijze waarop het energielabel bepaald en getoetst wordt. Ook hier lijkt Europa rekening mee te houden door de richtlijnen hiervoor aan te scherpen. Waar landen vandaag nog hun eigen klimaatneutrale definitie kunnen kiezen, legt Europa dit bijvoorbeeld nu vast op basis van vier zones ingedeeld naar hun klimaat. Die transparantie schept niet alleen het vertrouwen dat nodig is om te overtuigen tot investeringen, maar geeft ook inzicht in waar innovatie moet worden gepusht en opgeschaald om klimaatrenovatie haalbaar én betaalbaar te houden. De hiervoor noodzakelijke zekerheid kan enkel met stabiele richtlijnen worden gecreëerd. 

Versnelde emissiereductie of autonomie?

Nu rijst de vraag: zullen de lidstaten bereid zijn om een deel van de vrijheid die zij hadden (om deze vereisten zelf te bepalen) in te leveren in ruil voor een versnelling van de realisatie van de klimaatdoelstellingen? Voor België zal de stap alvast minder ingrijpend zijn. De voorstellen komen immers grotendeels overeen met reeds voorgestelde maatregelen zoals de introductie van een renovatieverplichtingen voor woningen én bedrijven om tegemoet te komen aan verhoogde klimaatdoelstellingen. Een investering die noodzakelijk was gelet op het werk dat in het verschiet ligt, maar die ons land ook een mooie koploperspositie oplevert waarmee België zich met trots achter het Europese voorstel kan scharen.

Charlotte van de Water
Senior Expert Energy & Climate for Buildings, Agoria