Vlaams minister voor Innovatie Hilde Crevits onderschrijft de hoge Vlaamse ambitie rond duurzame waterstof nogmaals door de ondertekening van een ‘Memorandum of Understanding' met de Europese Investeringsbank (EIB).

'Vlaanderen heeft grote ambities op het vlak van duurzame waterstof. We zijn dan ook blij met de eerste reeks van Vlaamse IPCEI projecten. Het gaat over de productie van groene waterstof, tot het inzetten van die waterstof voor duurzaam staal of brandstoffen, tot zelfs de ontwikkeling van goedkopere waterstoffabrieken. De projecten sluiten naadloos aan op onze Vlaamse waterstofvisie. Het is vandaag dan ook hét moment om die visie verder kracht bij te zetten door een ‘Memorandum of Understanding' af te sluiten met de Europese Investeringsbank. Met het wederzijdse engagement dat we hier aangaan, kunnen we gemakkelijker Europese financiering aantrekken om de Vlaamse duurzame waterstof projecten te realiseren', aldus Vlaams minister van Innovatie Hilde Crevits.

'Als klimaatbank van de EU, is de Europese Investeringsbank toegewijd om de nodige financiering en technische expertise te verlenen aan technologieën die de klimaatopwarming kunnen afremmen', stelt Vice-President van de EIB Kris Peeters. 'Bij de EIB zijn we dan ook erg bezig met alternatieve energiebronnen. Zo kenden we in de voorbije jaren voor ongeveer 550 miljoen euro aan kredieten toe aan projecten die specifiek aan waterstof gerelateerd zijn en werken we momenteel aan verdere investeringen in de sector ter waarde van een miljard euro. In die context ben ik verheugd dat Vlaanderen en de EIB elkaar vinden in dit Memorandum of Understanding. Dit is een duidelijk gemeenschappelijk signaal aan de sector dat we samen willen inzetten op waterstofprojecten in Vlaanderen. We kijken dan ook uit naar toekomstige financieringsaanvragen ter ondersteuning van waterstofinvesteringen.'

In het voorjaar van 2020 lanceerde de FOD Economie in naam van de federale overheid en de drie gewesten een oproep voor een IPCEI rond waterstof. Met IPCEI-projecten stimuleert de EU de lidstaten om middelen te bundelen in grote belangrijke projecten die bijdragen aan de concurrentiekracht van de Unie. Via zulke projecten kunnen maatschappelijke uitdagingen aangepakt worden waar anders geen oplossing zou komen.

In een eerste fase werd naar de interesse bij bedrijven gepolst. In een tweede fase verduidelijkten de bedrijven hun aanvraag. Na een inhoudelijke doorlichting werden vijftien projecten, waarvan liefst tien  Vlaamse, geselecteerd. Vijf Vlaamse projecten participeren alvast in de eerste golf IPCEI projecten die nu worden voorgelegd aan de Europese Commissie. Het gaat om North C Methanol (Engie), Cummins, Hyoff Wind (Eoly/Virya Energy, Parkwind, Fluxys), Power to Methanol (Engie, Fluxys, Indaver, Inovy (Ineas), Oiltanking, Port of Antwerp, PMV) en RecHycle (Arcelor, Fluxys). De andere projecten (Hyport Ostend, Terranova, Air Liquide, DATS, Plastic Omnium) volgen in de komende maanden.

Tien Vlaamse waterstofprojecten

De projecten in de eerste golf bestrijken een groot deel van de waterstof waardeketen. Zo zijn er de projecten van North C Methanol (Engie) in de Haven van Gent, waarbij het gaat om de productie van waterstof uit hernieuwbare energie met een capaciteit van 63 MW. Dit project past in een ruimer initiatief, waarbinnen de waterstof zal worden omgezet naar methanol. In vloeibare vorm kan methanol bijvoorbeeld gebruikt worden als brandstof voor zwaar transport zoals de scheepsvaart of als grondstof in de industrie.

In de Haven van Zeebrugge richt Hyoffwind zich op de productie van groene waterstof uit hernieuwbare energie uit de windmolenparken. Het project mikt op een capaciteit van 25 MW die later kan uitgebreid worden naar 100 MW. Daarnaast is er het project Power to Methanol van een consortium van bedrijven in de Antwerpse haven dat zich vooral toelegt op de omzetting naar methanol en de uitbouw van een industriële fabriek om dit op grote schaal mogelijk te maken.

Aan de ander kant is er ook aandacht voor het project van ArcelorMittal dat waterstof wil gebruiken in de productie van duurzaam staal en hierdoor de CO2-emissies drastisch zal reduceren. In dat project wordt ook samengewerkt met Fluxys dat de infrastructuur bouwt voor transport van waterstof tussen fabrieken binnen het gebied van de haven van North Sea Port. Tot slot is er het project van Cummins in Oevel dat de machines bouwt voor de productie van duurzame waterstof, namelijk PEM (Proton Exchange Membrane) elektrolysers. Cummins wil zijn activiteiten in Vlaanderen uitbreiden, om nieuwe en grotere elektrolysers te kunnen bouwen. Aangezien heel wat Europese landen plannen ontwikkelen voor de bouw van waterstoffabrieken, kan Vlaanderen een belangrijke rol opnemen door de industriële productie van die elektrolysers hier uit te breiden.

Goedkope ‘groene' waterstof dankzij innovatie

Vlaanderen heeft ook de kennis in huis om de efficiëntie van de elektrolysetechnologie gevoelig op te drijven. Eerder dit jaar kregen imec, VITO en Energyville een ondersteuning van drie miljoen euro voor onderzoeksinfrastructuur rond membraantechnologie om efficiëntere waterstofelektrolyse te ontwikkelen. Het is namelijk in die basiscomponenten van zo'n waterstof elektrolyser, de elektrodes en het membraam tussen de elektrodes, waar we via innovatie nog stappen kunnen zetten om het systeem efficiënter te maken zodat de elektrolyser goedkoper groene waterstof kan produceren. Voor die ontwikkeling bundelen Vlaamse onderzoekscentra imec en VITO hun krachten en delen ze hun expertise met DEME, Colruyt Group, Bekaert en John Cockerill binnen het nieuwe consortium Hyve.

Voor de toekomstige golven zijn er projecten rond waterstof oplaadstations voor vrachtwagens, opschaling van de productie van duurzame waterstof, beheerssystemen om verschillende bronnen van energie optimaal te combineren met verschillende toepassingen, gebruik van waterstof voor lokaal verkeer van ‘heavy duty vehicles' in de haven en productie van opslagtanks voor bewaring van waterstof in voertuigen.

De totale projectkost voor de tien Vlaamse projecten bedraagt 1,025 miljard euro. Vlaanderen zelf maatk voor de vijf projecten in de eerste IPCEI golf een totaal budget van 106,3 miljoen euro vrij. De projecten North C Methanol (Engie) en Hyoff Wind zorgen al voor een directe besparing van meer dan 100.000 ton CO2 per jaar. Voor de andere projecten is vooral de indirecte impact belangrijk. Voor het project van Cummins bijvoorbeeld, zal het afhangen van hoeveel waterstoffabrieken er hun ‘elektrolysers' bestellen. Uiteraard komt bovenop deze inspanningen ook nog de forse CO2-besparing van de duurzame DRI oven van Arcelor Mittal.

Vlaanderen ondertekent MOU Waterstof met EIB

Om de Vlaamse ambities rond waterstof kracht bij te zetten, tekent Vlaams minister Crevits vandaag een Memorandum of Understanding met de Europese Investeringsbank (EIB). Doelstelling van de MOU is om een kader te creëren voor verdere samenwerking tussen Vlaanderen en de EIB rond de financiering en de uitvoering van de Vlaamse waterstofprojecten. De EIB toont hiermee haar bereidheid om Vlaanderen te ondersteunen in de realisatie en de financiering van haar projecten in het kader van de Vlaamse Waterstofvisie. Vlaanderen engageert zich om haar samenwerking met de EIB in het algemeen verder te versterken, en specifiek in het kader van de Vlaamse Waterstofvisie. De MOU werd ondertekend door Kris Peeters, vicevoorzitter van de EIB.