Enkele weken geleden raakte al bekend dat de Europese automobielsector kampt met een groot tekort aan halfgeleider-chips voor elektronica, waardoor in sommige gevallen zelfs de continuïteit van de productie in gevaar komt. Zo was Audi Brussel in februari bijvoorbeeld gedwongen haar fabriek een week stil te leggen in afwachting van nieuwe aanleveringen. Ook Volvo Cars in Gent sloot door een tekort aan computerchips in maart de fabriek een week.

Het tekort aan chips, die veelal uit Azië komen, blijkt nu ook in de sector van de machinebouw gevoeld te worden ‘Ook in de machinebouw en in de industriële automatisering zijn er voorbeelden van bedrijven die werknemers op tijdelijke werkloosheid hebben gestuurd omdat er een tekort aan componenten was', vertelt Patrick Slaets van technologiefederatie Agoria.

Veel inspanningen om aan chips te geraken

Producent van weefgetouwmachines Picanol zegt het gebrek aan chips aan den lijve te ondervinden. ‘Voorlopig hebben we de impact op onze productie kunnen beperken, maar het vraagt veel inspanningen om aan de nodige stukken te geraken. En met de problemen in het Suezkanaal kan het nog nijpender worden', vertelt de woordvoerder.

In een verklaring van het tekort wijzen experts op een sterk gestegen vraag. ‘De coronacrisis heeft er voor gezorgd dat veel meer mensen telewerken en daarvoor de nodige ICT-uitrusting nodig hebben.' De vraag naar pc's, smartphones, maar ook spelconsoles is sinds vorige jaar exponentieel gestegen en het aanbod kan niet volgen. Tegenover de gestegen vraag, was het aanbod in 2019 juist met twaalf procent gedaald door de handelsoorlog tussen China en de Verenigde Staten.

Industrie 4.0 drijft vraag naar chips op

Behalve de boost in consumentenelektronica zijn ook machinebouwers hongeriger dan ooit naar chips. Machines in fabrieken worden steeds digitaler. Fabrieken van de toekomst zijn almaar geavanceerder door de inschakeling van 3D-printing, 5G-communicatie, big data en artificiële intelligentie, waardoor ze kostenefficiënter, flexibeler en productiever worden. Daarvoor moeten de machines worden uitgerust met sensoren en computerkracht en dus chips.

Dirk Torfs (Flanders Make) pleit voor de reshoring van de productie van chips om de afhankelijkheid van Azië te verminderen. (Foto: Flanders Make)

Slaets maakt zich sterk voor het opvoeren van de productie in Azië, Amerika en Europa. Dirk Torfs, directeur van Flanders Make sluit zich hierbij aan. ‘De elektronicasector is omwille van massaproductie (en kosten) vooral naar het Oosten verschoven. Wij zijn te afhankelijk van de supply chain uit deze regio. De oplossing is de supply chain te bekijken, terug te  investeren in Europese productie', zegt hij.

Reshoring van de productie naar Europa

Slaets vindt dat de reshoring van de productie van computerchips onderdeel moet zijn van een actief beleid van de Europese Unie. 'Zeker in het kader van de Europese relanceplannen en in de context van het innovatiebeleid zou het helpen om de productie stilaan terug aan te zwengelen en op het niveau van de vraag te krijgen.'

Een ding staat volgens hem en andere experts als een paal boven water: ‘De vraag naar chips zal blijven toenemen. De coronacrisis is de versneller van de digitaliseringsprocessen die overal in de economie en de samenleving aanwezig zijn. Deze trend gaat niet stoppen. Integendeel.'