'In een wereld waar primaire grondstoffen alsmaar schaarser worden is het van cruciaal belang om het recyclagepotentieel van bestaande onbenutte afvalstromen, zoals slib uit rioolwaterzuiveringsinstallaties, te evalueren', vertelt dr. Natacha Brion van de VUB-onderzoeksgroep Analytical and Environmental Geochemistry.

Edele metalen, zoals goud, zilver maar ook platina, belanden met de andere zware metalen als koper, zink, en lood door allerlei processen in rioolwater. Te denken valt aan erosie van juwelen (goud en zilver), gebruik in medicijnen (goud) en ontsmettingsmiddelen (zilver) en afstoot uit dieselmotoren katalysatoren (platina). Deze metalen bevinden zich na rioolwaterzuivering in het slib van de rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZIs). Slib werd traditioneel gebruikt als meststof in de landbouw maar onder andere door de hoge metaalconcentraties is deze praktijk nu in Vlaanderen verboden.

Van afval naar grondstof

Brion: 'Grote hoeveelheden slib uit RWZIs vertonen toxische metaalconcentraties. Tot nu toe bestaat er dus bijna geen andere uitweg dan deze na verbranding te storten, met de kosten en de milieurisico's die hieraan verbonden zijn. Extractie en recycleren van metalen uit slib is dus niet enkel een manier om aan de metaalschaarsheid tegemoet te komen. Het biedt eveneens de mogelijkheid om van een toxisch afvalproduct, een volwaardige grondstofbron te maken.'

Sublimus

Voor het Sublimus project werken drie Brusselse laboratoria samen: het Engineering of Molecular NanoSystems (EMNS) van de ULB, Meurice R&D van de Haute Ecole Lucia de Brouckère (HLdB en het Analytical, Environmental and Geo-Chemistry (AMGC) van de VUB.

Sublimus gaat in drie etappen te werk. Eerst wordt er nagegaan hoeveel edele en zware metalen er in het slib worden teruggevonden. Hiervoor voeren VUB-onderzoekers metingen door in slibstalen van de twee Brusselse RWZIs. In een volgende stap wordt onderzocht hoe men deze metalen op een milieuvriendelijke manier uit het slib kan extraheren. Hier gaan de onderzoekers van Meurice R&D uitzoeken of ze speciale bacteriën kunnen gebruiken om metalen uit het slib te "wassen" - dit noemt men bio-lixiviatie. In de derde fase onderzoeken VUB&ULB wetenschappers hoe ze de edele metalen op een milieuvriendelijke manier uit dit metaalmengsel kunnen zuiveren en recycleren. Een voorbeeld hiervan is het ontwikkelen van specifiek goudbindende nanomaterialen met magneet eigenschappen die na binding met het edele metaal, uit het mengsel kunnen worden gehaald met een magneet.

Sublimus is gefinancierd door Innoviris en ging in maart van start. Het onderzoeksprogramma zal doorgaan tot eind februari 2022.