De economische vooruitzichten voor 2025 ogen weinig rooskleurig. Volgens een nieuwe enquête van Voka, het Vlaams netwerk van ondernemingen, verwacht een ruime meerderheid van de Vlaamse bedrijven een moeilijk jaar. Driekwart van hen vreest negatieve gevolgen van de escalerende handelsoorlogen, die gepaard gaan met stijgende importtarieven en geopolitieke spanningen. Vooral industriële bedrijven kijken bezorgd naar de nabije toekomst.

Vooral exportgerichte bedrijven in de industrie voelen de impact van de wereldwijde spanningen. Ondernemingen die actief zijn op de Amerikaanse markt geven aan dat de tarievenkwestie tot twintig procent van hun omzet zou kunnen kosten. De gevolgen zijn dubbel: er is niet alleen een directe daling van de uitvoer naar de VS, maar ook een indirecte terugval via andere exportmarkten die zelf minder handel drijven met de Amerikanen.
Die onzekerheid vertaalt zich ook naar de investeringsplannen. Eén op de drie bedrijven stelt investeringen uit of schrapt ze volledig. De rest wacht voorlopig af hoe de situatie zich de komende maanden ontwikkelt. Volgens Voka leidt deze terughoudendheid tot economische stilstand.
‘De toestand is somber en alarmerend. We dringen er bij de Vlaamse en federale regering op aan om een echt industrieel beleid te voeren en de competitiviteit van onze ondernemingen te vrijwaren. Ook op Europees niveau moeten onze politici hun stem laten horen’, zegt Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder van Voka. ‘Onze loon- en energiekosten, de administratieve lasten en de krapte op de arbeidsmarkt waren al langer hinderpalen. En daar komt de handelsoorlog nu bovenop. Het is tijd voor actie.’
Herstructureringen en tijdelijke werkloosheid
Het negatieve klimaat laat zich ook voelen op de werkvloer. Eén op de vijf bedrijven doet vandaag al een beroep op tijdelijke werkloosheid. Bij de grote bedrijven, met meer dan 250 werknemers, is dat zelfs één op drie. Bovendien overweegt één op de vier grote ondernemingen een herstructurering binnen de zes maanden.
Dat heeft alles te maken met de dalende vraag: de helft van de bedrijven ziet de bestellingen onder het normale niveau zakken. Tegelijk blijven klassieke zorgen aanhouden, zoals de hoge loonkosten en de aanhoudende zoektocht naar geschikt personeel.
Nood aan Europese daadkracht
Vlaamse bedrijven geven in de enquête duidelijk aan wat ze verwachten van de politiek. Meer dan ooit moet de Europese interne markt versterkt worden. Door handelsbelemmeringen tussen EU-lidstaten laat de Europese economie elk jaar naar schatting 1.700 miljard euro aan potentieel onbenut. Voka stelt vast dat ondernemingen weinig voelen voor het optrekken van Europese importtarieven, maar juist vragen om meer coördinatie en samenwerking op Europees vlak.
Zes op tien kijken negatief naar de toekomst
Het algemene sentiment onder Vlaamse ondernemers is negatief. Zes op de tien bedrijven schatten het huidige economische klimaat negatief tot zeer negatief in. Slechts één op de tien beoordeelt de situatie als positief. Die cijfers liggen merkbaar slechter dan een jaar geleden.
De geopolitieke spanningen blijven intussen verder oplopen, met gevolgen die zich moeilijk laten voorspellen. Wat wel duidelijk is: Vlaamse bedrijven staan op scherp, en het vertrouwen in een snelle kentering is broos.