Agoria: ‘Belgische defensieindustrie moet verdubbelen en kan 8.000 jobs creëren’

Europa, en België in het bijzonder, moeten de volgende maanden en jaren aanzienlijke inspanningen leveren om hun defensie-investeringen op te trekken. Dat lijkt op het eerste zicht een enorme uitdaging, maar die investeringen zullen ook terugvloeien naar burgers en bedrijven. Volgt de Belgische defensie-industrie de wereldwijd verwachte groeitrend, dan kan ze komende acht jaar verdubbelen in omvang, berekende de Studiedienst van Agoria. 

‘Op die manier krijgen we een eigen, nabije en sterkere defensie-industrie, die niet alleen voor de stabiliteit en veiligheid zorgt die de basis van onze hele maatschappij en economie is, maar ook jobs en meerwaarde creëert voor ons land én ons internationaal verankert. Al moet de ambitie eigenlijk zijn om nog sneller te groeien dan het internationaal gemiddelde’, zegt Pascal Acket, business group leader en defensie-expert bij Agoria – BSDI (Belgian Security & Defense Industry).

Wil de Belgische defensie-industrie die ambitie waar maken, moeten een paar uitdagingen aangepakt worden, zegt Pascal Acket. Te beginnen met het imago van de sector bijsturen: ‘Nog te vaak kijken mensen niet naar de defensie-industrie als de bedrijven die producten maken die essentieel zijn voor onze veiligheid. Ook in de financiële wereld is dat het geval: banken staan, ondanks de gewijzigde geopolitieke situatie, nog altijd niet open om defensiebedrijven leningen toe te kennen. Die hebben ze nochtans broodnodig voor de grote investeringen die ze vandaag moeten doen om te kunnen groeien en internationale concurrentie het hoofd te bieden. Verder moet er dringend een vlotter en rechtszeker export- en doorvoerkader komen, dat vandaag vaak veel strenger is dan in andere Europese landen.’

Achtduizend extra jobs

Maar hoe groot is die Belgische defensiesector juist? Enkel gekeken naar de rechtstreekse leveranciers van militaire goederen en diensten aan strijdkrachten, gaat het om meer dan tachtig bedrijven, goed voor twee miljard euro jaarlijkse omzet en vijfduizend directe jobs. Daarrond draait een veel breder ecosysteem van bedrijven: binnen de hele technologische industrie is de defensie- en veiligheidsindustrie goed voor 511 bedrijven. Die draaien een omzet van vier miljard euro en zorgen vandaag voor meer dan dertienduizend directe jobs, en nog eens zo veel indirecte, veelal in de diensten. Gekeken tot slot naar álle Belgische bedrijven en organisaties die zichzelf beschrijven als ‘een organisatie met defensie-activiteiten’, dan groeien de cijfers tot in totaal 892 bedrijven, met vijf miljard euro omzet en 16.300 directe jobs uit die defensie-activiteiten, zo berekenden onderzoekers van het BEPIDS. Slaagt de defensie- en veiligheidsindustrie erin om te verdubbelen in omvang, dan kan ze in diezelfde beweging ook tot meer dan vierduizend directe jobs bijcreëren, en nog eens vierduizend indirecte, schat de Studiedienst van Agoria.

Diverse sector

De Belgische defensie- en veiligheidssector is bijzonder divers. Gekeken naar de verdeling op basis van het aantal jobs, dan springen de drie grootste categorieën eruit: wapensystemen, munitie en landvoertuigen nemen 28 procent van de jobs voor hun rekening, gevolgd door digitale diensten & cybersecurity met twintig procent en de luchtvaartindustrie met zestien procent.

Maar de defensie-industrie is nog veel breder dan dat: daarna volgen elektronica (bijvoorbeeld sensoren en nacht- of warmtekijkers) met tien procent, ruimtevaarttechnologieën, mechanica en drones, materialen (composiet, metalen en textiel zoals bv. kogelvrije vesten), elk met vijf procent. Een brede groep van andere bedrijven is nog goed voor de resterende elf procent jobs, met onder andere onderzoekscentra, onderwatermijnbestrijding en trainings- en simulatiesystemen. 

Vooral kmo’s

Driekwart van de defensie- en veiligheidsbedrijven in de technologische industrie zijn met minder dan vijftig werknemers. De volgende 23 procent zijn met tussen de 51 en 250 werknemers. Slechts vier procent heeft meer dan 250 werknemers. De defensie- en veiligheidsindustrie bestaat dus voornamelijk uit kmo’s. ‘Het wordt wel eens vergeten dat er naast de meer gevestigde spelers ook enorm veel kmo’s zijn in defensie en veiligheid. Voor hen zijn de complexe aanbestedingsprocedures, veiligingsmachtigingen en exportvergunningen ernstige hordes. En de moeilijke toegang tot financiering speelt hen ook parten’, zegt Pascal Acket daarover. 

Export: grote buurlanden goed voor helft

Meer dan twee derde van wat defensiebedrijven produceren, wordt geëxporteerd. 71,3 procent daarvan gaat naar Europa, twaalf procent naar Noord-Amerika en 11,7 procent naar Azië. De grootste exportpartners voor de Belgische defensie-industrie zijn de grote buurlanden: Frankrijk neemt 17,5 procent van de export voor zijn rekening, het VK en Duitsland respectievelijk 15,2 en 14,9 procent. Samen zijn zij dus goed voor de helft van alle Belgische defensie-export.  

Bredere blik op defensie nodig

‘De publieke opinie rond defensie en defensie-industrie is aan het veranderen, maar nog niet snel genoeg. Met Agoria-BSDI roepen we op om naar veiligheid te kijken als dé basis van onze economie. Duurzame en stabiele welvaart is in de eerste plaats gebouwd op veiligheid. Defensiebedrijven bouwen mee aan die veiligheid. Maar het beperkt zich niet tot louter defensie en defensieproducten: veel veiligheidstechnologie heeft naast een militaire ook een ‘civiel’, alledaagse toepassing. Dat noemen we ‘dual use’. In het verleden hebben militaire innovaties ons bijvoorbeeld al de computer, het internet, GPS, microgolfovens en duct-tape gebracht. Een groeiende defensie-industrie kan innovaties blijven ontwikkelen die de komende decennia onze wereld veranderen’, besluit Pascal Acket.

Bekijk hier een presentatie met cijfers over de Belgische defensie-industrie